Gëmgëm Mabaal talapuun - nyuth wël kɔc la ɣööc

Tueŋ kam kec yïn mabaal talapuun ɣɔc

Kɔŋ ganuun keya ɣööc käk dëtic apiäth:

• raan ɣɛc-wei (service provider): aa dukan yen cï yïn mabaal talapuundu dök cök-pïny thïn tënë aruk (network), ke lëu bï yïn ya yup ku toc emiel ebën
• Wët tuɔc talapuun nyïn (premium SMS): wël tuöc kɔc talapuun nyïn ye looi tënë loiloi cïtmɛn ë kuany bäny baai yen looi TV nyïn, kɔc weer ku wël tet ke ɣaac wei bë raan tut. Na yïn acï nhiëër ku kuany talapuun ba gät wët tuɔc ula dhuk ke cïk gät tënë yïn, yïn acï raan cië gam bä yup talapuun wëu juëc cam apɛidit. Yen eya alëu bë ya kë kuc yïc riɛl ku ba tem köu ka cïnic wëu, eya wëu kuc juëc nyai tënë cï yïn yë temköu
• international roaming (Yïtänët pïnynhom ebënë): të cïn keny bëi agör-tuï ku lɔr mabaal talapuun dun looi ke kënë ëyï yup ula gam yupyup. Kënë ya wëu kuc juëc apɛidït. Kewïc yïn bë thää kuen apiäth ku gaanun wët ku ba ŋic yïn ë wëu kadï nïn kek ba tääu-pïny tënë yïtänët ca nyai kënë
• 32GB/16GB: akölriëc akuëën cïtmɛn aluthïn tënë wïc aɣöc ku akuëën aye tënë ë kääŋ töu thïn mabaal talapuundu yïc, ku acië kuëën wël nyai yïtänëtic.

Tak yïnhom:

• ye yupyup kadi ku wël nhiaar ba ke göt anïn-nhom
• Adɛn akuëën yën dï ɣen ba wïc yïn nhom. Nyoth, erïn na yïn abï emiel ya tïŋ ula lɔr gör yïtänetic akölaköl, ka yïn alëu bë wïc akuuëndït ba ɣɔc ë pɛi – guɔ akuëën 1GB ula 2GB ye pɛn-tökic. Tïŋ wɛpthäit raan akuëën ɣaac wei bë lëk wël juëc yiök alɔŋ akuëën beya thöl ë pɛntökdata
• Takic apiäth thää yën dï yïn nen wïc bïn kedäŋ gam ba looi. Gëmgëm alëu bï ya kënë bääric gɔl tëcit tënë pëëi ka 12 agut pëëi ka 36. Na yïn acï nhiaar ba kïëndun gëm giɛt ke këloi, them ba talapuun ɣe yïn wëuku kek aye tääu thïn (a pre-paid service). Erïn na cï yïc thök wëu ca tääu thïn nyïnï, ke yïn alëu bën kuany lɔndi bïn rëër wek aruŋdun (network) thɛɛr kënë ula kuany töŋ dët wënë yen baan nhiaar eya.

Looi bä ŋïc yïn:

• ba ɣööc keyï caath adukanic ku bë wëu ye kääŋ ɣaac wei tïŋ ebënë, gaanun ke ɣööc ku det tënë aruk kök wënë cie rääm ɣaac wei thïn ë kɔc kek ɣaac wei
• abï wël kek wïc aloom ke kënë cï göt alɔŋ tënë luöi aɣöc ku cäk wëu
• dët wëu aɣöc erïn na yïn abï wïc lɔn bïn nhom waar wälë tem gëm aɣöc-köu, tedët na yïn acï talapuun-du eya kë cë kuɛm, määr ula acï kual
• Kuen athör ganun aɣööc kedäŋ waar ula bɛɛr-pïny tëcï kääŋ riäk/määr ba yök eŋö kënë ɣeloi ku kë cië maat thïn bë looi
• Dhiɛl ŋic yïn ë wëu kadï ke bï yï thiëc erïn na yïn abï ya la yup talapuun-du tënë cïn keny bëi agörtui.

Tïŋ:

• ayï mabaal talapuun wënë ë yök ka puɔlic tënë yuöp yïn yen
• aɣöny wëu wënë ëtïŋ yïn ka bë lëu
• Ayï raan wënë nɔŋ aruŋden (network) ë baai alɔŋ dun maat ebënë thïn.

Ku ŋïc apiɛth:

• arak juëc yïn alëu ba naŋ lɔn tëu yï wëu juëc apɛidït pïny tënë tem yïn kë ca gam köu kam kec nïïn cïn keya gam thök
• Loiloi ɣaac wei kök anɔŋ lɔn ye kek wëu ya ɣööc juak thïn - tuöc-röl emiel, kuɛi yup tueŋ, gät wët talapuunic, gör wël yïtänetic, ɣööc dë apps ku jal yïtänet pïnynhom ebënë
• tïŋ wɛpthäit ye raan loom yïn mabaal talapuun duthïn ula neem dukan den ba tïŋ lɔn nadï yïn abï network (aruk) ë baai döt apïɛth
• Ku alëu bë naaŋ wëu kök juɛk röt aɣöc nhom nhial tënë yup apɛi bä wëu baar thok ula akɛ̈r yupyup aca waan.

Gaanuun wëër/aguiɛr mabaal talapuun

• Tääu athör ɣaac wei ku jaal waraŋ gëmgëm ke kedun ë nyuɔth ke kënë cï yï kedäŋ ɣɔc.
• Dukään ku raan ɣaac wei acï kɔc dën-wëu ula waar kï täläpuun thää gaanun warranty kedäŋ guir. Tedäŋ, kɔc kök anɔ̈ŋ gaanuun wëër ku jaal bɛɛr-pïny kë cï riäk/määr ë këloi keya.
• Alɔŋ tënë cït ŋööth thää dun ca gam ku ganuun tënë ben cieŋ thïn, yïn alëu bë takic yinhom ba latueŋ kelɔn bïn wëu kun ariöp atääu-pïny ë pɛi yic kam guïr talapuundu bï ber-pïny apïɛth. Tëwïc yïn wël lëk juëc kök alɔŋ warranties, katïŋ lööŋ kuan Warranties section.
• Yïn eya anɔŋ yïth kun luthïn ne gaanun raan la ɣööc ë Australian Consumer Law yïc. Na mabaaI talapuundu acï köc luɔi, ka yïn alëu bë thiëc bïn cuöl wëu kun cï yïn ke talapuun ɣɔc ulë bïk waar talapuun dääŋ. Tëwïc wët lëk juëc kök, keyï tïŋ athördan Cool wëu ciën, berpïny ku waar dääŋ.

Tueŋ kam kec yï mabaal talapuun guɔ giëtic kiëndun gëmgëm

• Akölaköl kuen athör ë gëmgëm – ku yïn duk wët cï raan ɣɛcwei luel guɔ gam ë path. Ade mabaal talapuun ë kënë gam në ganuun cë guïr ye tït. Yen ë akölriëc ekë kuc yïc riɛl apɛidït ku wëu kuöc juëc arët nyai tënë tem yïn talapuun köu bë cï benë wïc.
• Ye rot tïŋ ë wëu ɣɛcwei kuc ku gëmgëm wënë ë yök ka cï pïath tënë yïn. Tewïc yï wël lëk juëc kök, ka tïŋ tënë dan Kɔc mabaal talapuun ɣacwei - athör gam cië piäth acïn.
• Duk ɣɛcwei kec detic apiäth gam yïn nhom bä giëtic kiëndu gëmgëm – thiëc raan dääŋ wënë etïŋ ka cï gaanun ɣɔc wei detic apiath bï tetic tënë yïn.
• Tïŋ eya wëu ariöp kadï kek bëya tääu pïny ë pen-tökic, ku jaal ayï wëu ariöp kök wënë bë juak thïn eya. Looi ba ŋïc apiɛth yïn wëu käk bë kelëu ë thää ca gam.
• Na yïn acï talapuun la ɣɔc ku nuɛt cök pïny eya dukanic, ka yïn alëu bëya raan cë la kam kääŋ karou ca gam bë lathïn bïn wëu ariöp ya tääu-pïny - tök ë gëm cë looi wek adukan ye talapuun ca ɣɔc, ku jal aa töŋ dët ë ga cë looi wek raan ɣɛcwei yïtänet bïn talapuun nuɛt cök thïn (network). Kënë wët dë yïc adukan alëu bï yïn kony tënë nɔŋ ayï kënë cë wuöc talapuunic cïtmɛn riäk/määr, ku acië kë cï wuäc kek ayï këcïn talapuun nuet cök thïn (network connection problems).
• Tak yinhom apiäth tueŋ tëwïc yïn ba ya ‘raan tëu rienku pïny (going guarantor)’ bë gam beya yïn ë thiëc tënë raan kec naaŋ ruun ka 18 – yïn abï raan tëu wëu ariöp kepïny erïn na kek abï la kuec töu piny wëu.
• Awïc ba yïthku ŋic alɔŋ kënë ku ye lui kek tënë gɛm yïn aɣöönyda Contracts page.

Të cï athör aɣöc mabaal talapuun giët kïïn gëm cök ciën

• Töu athör cï yïn gam tënë pïɛth wënë cïn kebï athör rac thïn, keya yïn alëu ba bɛn la dhuk thïn aköldäŋ erïn tëwïc yïn yen.
• Cɔl raan gäm yïn mabaal talapuun aŋic lɔn nadï aɣönydu acï yïc waar - luel ba nyoth tënë, erïn na mabaal talapuun du acï määr ula acï kual ë cuër, ula yïn acï wëu ariöp lëu cool ciën acïn (bills).

Aguiɛ̈r dun wëu aɣöny mabaal talapuun (bills)

• Ya kuëën dun käk cïn kelui akölaköl tïŋ – yen alëu bë yïn kony ba tɛ̈u wëu-ariöp juëc näk thok (avoid large bills).
• Awïc ba dhiɛl ŋïc weu ariöp ye kë wëu kadï ku thiëc raan ye gäm wëu aɣöc alɔŋ ayï wëu wënë röt juak thïn tëdäŋ.
• Na yïn awïc bï kony tënë bïn wëu atɛkïc (budgeting) ula yupïc akuën wëukun bä ke cuɔl ciën, ka gät ɣok National Debt Helpline.
• Tääu wëu-kun ariöp pïny në thää yën wïc nhom. Na yïn acï wïc bä ke täupïny, yïn abï wëu kök cï ke juak thïn erïn cï yï gääu tääu-pïny.

Na cï kääŋ luɔi tëcït të cië tëden wɛlë rïäk

• Gät athör adukan yen ɣɔɔc yïn mabaal talapuun tëdäŋ keyï dhuök ciën tënë dukan, ula raan dun ɣɔɔc yïthïn. Tëwïc yïn wël lëk, keyï tïŋ athör pääm lɔŋ Wël atër cï tem (Resolve a dispute page).
• Na yïn anɔŋ kerïlic kek tëupïny wëu-kun ariöp (bill) ula yïtänet ca bëi baai kënë acië ya kerïlic tënë yïn wek raan dun cï gäm yïtänet, gät tënë cɔl Telecommunications Industry Ombudsman.