Please note: to view this language, you may need specific language software or fonts to be installed on your computer.
အတုအေယာင္တစ္ခုသည္ စာနာေထာက္ထားမႈမရွိေသာ လူမ်ားက သင့္ ေငြေၾကး သို႔မဟုတ္ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ခိုးယူရန္ လုပ္သည့္ လွည့္စားမႈတစ္ခုျဖစ္သည္။
အတုအေယာင္လုပ္သူမ်ားသည္ လူမ်ားအား ဆက္သြယ္ရန္ ဖုန္း၊ အီးေမးလ္၊ စာျဖင့္ေရးသားသည့္ အမွာသတင္းႏွင့္ စာတိုက္ပို႔စာ တို႔ကိုအသံုးျပဳၾကသည္။ အျဖစ္အမ်ားဆံုး အတုအေယာင္ျဖစ္ရပ္မ်ားထဲမွ သံုးမ်ဳိးကို ေဖာ္ထုတ္ရန္ႏွင့္ မိမိကိုယ္ကို ကာကြယ္ရန္ အေထာက္အကူ ျပဳေသာအေနျဖင့္ ေအာက္တြင္ သတင္းေပးအခ်က္အလက္ အခ်ဳိ႕ေဖာ္ျပ ထားသည္။
ထီ အတုအေယာင္
အတုအေယာင္လုပ္သူမ်ားသည္ သင့္ထံသို႔ အစစ္သ႑ာန္တူသည့္ စာ၊ အီးေမးလ္၊ စာျဖင့္ေရးထားသည့္ အမွာသတင္း သို႔မဟုတ္ လူမႈေရးမီဒီယာ ေရးသားခ်က္ တို႔ျဖင့္ေပးပို႔ၿပီး သင္ ဆုေငြ ေပါက္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာသည္။ ဆုေငြမွာ ေငြေၾကး၊ အေပ်ာ္တမ္းခရီး၊ စမတ္လက္ကိုင္ဖုန္း သို႔မဟုတ္ ေစ်းဝယ္ေဖာက္ခ်ာ တစ္ခု ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ဆုေငြကို ရယူရန္ သင့္အေနျဖင့္ ဦးစြာ အခြန္ သို႔မဟုတ္ ေဆာင္ရြက္ခ သို႔မဟုတ္ သူတို႔အား သင့္ ဘဏ္စာရင္းကိုပို႔ရန္ သူတို႔ေျပာမည္ ျဖစ္သည္။
ဤအတုအေယာင္၏ သတိေပး သေကၤတမ်ားအခ်ဳိ႕မွာ -
- ဆုေငြမွာ သင္ မထိုးထားခဲ့သည့္ ထီ သို႔မဟုတ္ သင္ မၿပိဳင္ခဲ့သည့္ ယွဥ္ၿပိဳင္ပြဲ တစ္ခု အတြက္ျဖစ္သည္။
- သင့္ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေပးရန္ ဖုန္းေခၚ သို႔မဟုတ္ အီးေမးလ္ ပို႔ရန္ သင့္အားခိုင္း မည္။
- သင့္ ဆုေငြကို ရယူရန္ သင္သည္ ေဆာင္ရြက္ခ သို႔မဟုတ္ ဘဏ္စရင္း ကိုပို႔ရမည္။
- စာတိုက္ေသတၱာအမွတ္ (PO Box)၊ အီးေမးလ္လိပ္စာ သို႔မဟုတ္ မိုဘိုင္းဖုန္းနံပါတ္ ကိုဆက္သြယ္ရမည့္အခ်က္ အျဖစ္ေပးထားမည္ (ေနရပ္လိပ္စာကို ေပးမထားပါ)
ျပန္အမ္းေပးေငြ အတုအေယာင္
အတုအေယာင္လုပ္သူမ်ားသည္ အစိုးရ၊ ဘဏ္ သို႔မဟုတ္ အသိမ်ားသည့္ အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုမွ ျဖစ္ေၾကာင္း အေယာင္ေဆာင္ၿပီး သင္ ေငြေၾကး ရရန္ရွိသည္ဟု ေျပာမည္ — သို႔ေသာ္ ယင္းေငြကို ”ရယူရန္” သင္ ဦးစြာ ေဆာင္ရြက္ခ သို႔မဟုတ္ အလားတူ အဖိုးအခ ကိုေပးရမည္ျဖစ္သည္။ ျပန္အမ္းေပးေငြ သင္လက္ခံရရွိမည့္ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခု အေန ျဖင့္ သင့္ ပင္စင္လစာ သို႔မဟုတ္ သင့္ ေထာက္ပံ့ေၾကးေငြ မွာ ရသင့္သည့္ထက္ ေလွ်ာ့ၿပီးေပးခဲ့ေၾကာင္း သုိ႔မဟုတ္ ေရ မီး ဓါတ္ေငြ႕ က်သင့္ေငြမ်ားကို သင္ ပို၍ ေပးခဲ့ေၾကာင္း တို႔ကိုလည္း အခ်ဳိ႕ အတုအေယာင္လုပ္သူမ်ားက ေျပာသည္။
သင္ ေငြရရန္ရွိေၾကာင္း သို႔ေသာ္ ယင္းေငြကိုရယူရန္ အခေပးရန္ လိုေၾကာင္းေျပာရန္အတြက္ ဘဏ္၊ စီးပြားလုပ္ငန္း သို႔မဟုတ္ အစိုးရ ဌာန တို႔သည္ မည္သည့္အခါမွ် သင့္အား ဆက္သြယ္လိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ။
ခ်စ္သူရွာ အတုအေယာင္
အတုအေယာင္လုပ္သူမ်ားသည္ ခံရမည့္သူအား စစ္မွန္သည့္ ခ်ိန္းေတြ႕ရန္လုပ္သည့္ ဝက္ဘ္ဆိုက္မ်ားေပၚတြင္ ခ်ဥ္းကပ္ သည္။ စိတ္ဝင္စားေၾကာင္း တင္ျပၿပီးသည့္ႏွင့္တစ္ၿပိဳင္နက္၊ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အီးေမးလ္၊ ဖုန္းေခၚမႈမ်ား သို႔မဟုတ္ ခ်က္ခ်င္း ေရးသည့္ စာအမွာသတင္း တို႔ျဖင့္လုပ္ထားသည့္ အဆက္အသြယ္အားလံုးကို သူတို႔ဖယ္ရွားလိုက္သည္။ အခ်ိန္တစ္ေလ်ာက္တြင္ အတုအေယာင္လုပ္သူမ်ားသည္ ခံရမည့္သူႏွင့္ အြန္လိုင္း ဆက္ဆံေရး တစ္ခုကိုတည္ေဆာက္ သည္၊ သူတို႔၏ ယံုၾကည္မႈႏွင့္ ခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္မႈကို ရယူရန္ ရွည္ရွည္လ်ားလ်ား ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။
အျဖစ္မွန္အားျဖင့္ အတုအေယာင္လုပ္သူမ်ားသည္ ေငြေၾကးလိုအပ္သည့္ ရုပ္ျပအေၾကာင္းခ်င္းရာတစ္ခုကို ဖန္တီးလိမ့္ မည္၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ မိသားစုဝင္ တစ္ဦး၏ နာမက်န္းမႈ သို႔မဟုတ္ ဒဏ္ရာ သို႔မဟုတ္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ တစ္ခုအတြက္ ေငြေပးေခ်ရန္ တို႔ျဖစ္သည္။ ဤအဆင့္တြင္ ခံရမည့္သူသည္ သမရိုးက်အားျဖင့္ သူတို႔အေပၚ စိတ္ညိဳ႕ ေနၿပီျဖစ္၍ မိသားစု သို႔မဟုတ္ မိတ္ေဆြမ်ားက ၄င္းမွာ အတုအေယာင္တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း ေထာက္ျပသည့္ တိုင္ေအာင္ အဆင္သင့္ ေငြပို႔ေပးသည္။ ေငြေၾကးကို လွ်ပ္စစ္နည္းျဖင့္ သို႔မဟုတ္ ေငြလႊဲေပးျခင္းျဖင့္ ပို႔ၿပီးသည္ႏွင့္တစ္ၿပဳိင္နက္ ေငြျပန္ရရန္ အမွန္စင္စစ္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။
သင့္ကိုယ္ကို ကာကြယ္ေပးျခင္း — အတုအေယာင္မ်ားအေၾကာင္း အမွတ္ရရန္ အေရးႀကီးသည့္ အခ်က္မ်ား
- အစစ္အမွန္ျဖစ္ရန္ အလြန္ေကာင္းေနပံုရလွ်င္ ၄င္းသည္ အတုအေယာင္ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရွိသည္
- သင္ မေတာင္းခဲ့ေသးသည့္ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြမ်ား သို႔မဟုတ္ ေငြရရန္ရွိေၾကာင္း ေျပာဆိုသည့္ မဆင့္ဆိုဘဲကမ္းလွမ္းလာေသာ အီးေမးလ္၊ ဖုန္းေခၚမႈမ်ား သို႔မဟုတ္ စာမ်ားကို အထူးသတိျပဳပါ
- ဆုေငြကို သို႔မဟုတ္ ျပန္အမ္းေပးေငြကို ရယူရန္ ဘယ္ေသာအခါမွ် ေငြေၾကး သို႔မဟုတ္ သင့္ ဘဏ္စာရင္းကို မပို႔ပါႏွင့္
- သင္ ထီထိုးထားျခင္း သို႔မဟုတ္ ဆုေငြကံစမ္းမဲထိုးထားျခင္း ရွိမရွိ စစ္ေဆးပါ၊ တရားဝင္ ထီမ်ားသည္ အႏိုင္ရ သည္မ်ားကို သို႔မဟုတ္ ဆုေငြမ်ားကို ရယူရန္ အခေပးရမည္ဟု သင့္အား ေမးလိမ့္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း သတိျပဳပါ
- ေငြပို႔စာအမိန္႔ သို႔မဟုတ္ လွ်ပ္စစ္နည္းေငြလႊဲပို႔ျခင္း ျဖင့္တစ္ခုခုအတြက္ မည္သည့္အခါမွ် ေငြမေပးပါႏွင့္ — အၿမဲတမ္း စိတ္ခ်ရသည့္ နည္း အေၾကြးဝယ္ကတ္ သို႔မဟုတ္ PayPal ကဲ့သို႔နည္းကို သံုးပါ
- အသိမ်ားသည့္ ဘဏ္မ်ား သို႔မဟုတ္ အျခားအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ တရားဝင္ အမွတ္တံဆိပ္ကို အသံုးျပဳထား ေသာ ဝက္ဘ္ဆိုက္ အတုကို သတိျပဳပါ — အကယ္၍ သင္ မေသခ်ာလွ်င္ စစ္ေဆးရန္ ဘဏ္ သို႔မဟုတ္ အဖြဲ႕အစည္းကို တိုက္ရိုက္ ဆက္သြယ္ပါ
- စီးပြားလုပ္ငန္းကို ဆက္သြယ္ရန္ အီးေမးလ္ တြင္ရွိေသာ အဆက္အစပ္ (Links) မ်ားကို မသံုးပါႏွင့္။ ဆက္သြယ္ရမည့္္ အခ်က္အလက္ကို ရွာေဖြစက္ (Search Engine)၊ ဖုန္း လမ္းညြန္စာအုပ္ သို႔မဟုတ္ အျခား လြတ္လပ္သည့္ ပင္ရင္း ကိုသံုး၍ အၿမဲတမ္း ရွာပါ
- မည္သည့္အခါမွ် သင္ လူကိုယ္တိုင္ မေတြ႕ဘူးေသာသူထံသို႔ သင္စကားေျပာဘူးသည့္တိုင္ေအာင္ သို႔မဟုတ္ ၄င္းလူထံမွ လက္ေဆာင္မ်ား လက္ခံရရွိခဲ့သည့္တိုင္ေအာင္ ေငြေၾကး မပို႔ပါႏွင့္
- သင့္ မိသားစု ႏွင့္ မိတ္ေဆြမ်ား ကိုနားေထာင္ပါ အကယ္၍ သင္ အြန္လိုင္းတြင္ ေတြ႕သည့္ တစ္ဦးဦးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ သူတို႔က စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္လွ်င္ ျဖစ္သည္
- အကယ္၍ အြန္လိုင္း ခ်ိန္းေတြ႕မည့္ ဓါတ္ပံုမွာ ေဖာ္ျပထားပံုႏွင့္ မကိုက္ညီလွ်င္ သို႔မဟုတ္ မဂၢဇင္းတစ္ခုမွ ထုတ္ယူထားသည္ႏွင့္တူေနလွ်င္ သတိထားပါ။
အတုအေယာင္မ်ားအေပၚ အေရးယူျခင္း
အကယ္၍သင္သည္ အတုအေယာင္ လုပ္ခံရသည္ဟု ထင္ျမင္လွ်င္ ျဖစ္ရပ္ကို သတင္းပို႔ရန္ ခ်က္ခ်င္း ကြ်ႏု္ပ္တို႔အား ဆက္သြယ္ပါ။ သင့္အေျခအေနေပၚ မူတည္၍ သင့္ အေၾကြးဝယ္ကတ္ ထုတ္ေပးသူ သို႔မဟုတ္ ဘဏ္ မွတစ္ဆင့္ သင့္ ေငြေၾကးကို သင္ ျပန္လည္ ရႏိုင္ေကာင္း ရႏိုင္သည္။
အကယ္၍ သင့္ ေငြေၾကးကို ျပန္လည္ မရႏိုင္လွ်င္ အေရးႀကီးေနေသးသည္မွာ အျခားသူမ်ား အတုအေယာင္ လုပ္ခံရျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ သတင္းအခ်က္အလက္က ပံ့ပိုးေကာင္း ပံ့ပိုးႏိုင္သည့္အေလ်ာက္ ျဖစ္ရပ္ကို သင္ သတင္းပို႔ပါ။
အတုအေယာင္မ်ားကို မည္ကဲ့သို႔ေရွာင္ရွားရန္ အေၾကာင္းက စားသံုးသူမ်ား အတြက္ စတီဗီ၏ အတုအေယာင္ ေက်ာင္း ဗီဒီယို ႏွင့္ စီးပြားလုပ္ငန္းငယ္ တို႔ကိုၾကည့္ရႈျခင္းျဖင့္ ပိုမို၍ ေလ့လာပါ။.